Nhiều chính sách an sinh xã hội nổi bật có hiệu lực từ tháng 1/2022

    Tăng lương hưu, trợ cấp BHXH
    Theo Nghị định 108/2021/NĐ-CP điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hằng tháng, những người đang hưởng lương hưu và trợ cấp BHXH, trợ cấp hằng tháng sẽ được tăng thêm 7,4% so với tháng 12/2021. Mức tăng này sẽ áp dụng từ ngày 1/1/2022.

     Sau khi thực hiện điều chỉnh theo mức tăng nêu trên mà mức lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hằng tháng vẫn thấp hơn 2,5 triệu đồng/tháng, người nghỉ hưu trước năm 1995 còn được tăng thêm với mức như sau: Tăng 200.000 đồng/người/tháng nếu có mức hưởng từ 2,3 triệu đồng/người/tháng trở xuống. Tăng lên bằng 2,5 triệu đồng/người/tháng nếu có mức hưởng từ 2,3 triệu đồng đến dưới 2,5 triệu đồng/người/tháng.
     Thu nhập dưới 2 triệu đồng/tháng ở thành phố được coi là nghèo
    Đây là nội dung của Nghị định 07/2021/NĐ-CP về chuẩn nghèo đa chiều, thay thế cho Quyết định 59/QĐ-TTg được ban hành năm 2015. Cụ thể: Từ năm 2022, hộ gia đình có thu nhập bình quân đầu người/tháng từ 2 triệu đồng trở xuống ở thành thị và từ 1,5 triệu đồng trở xuống ở nông thôn, thiếu hụt 3 chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản trở lên được coi là hộ nghèo.
Trước đây, ở thành thị, hộ gia đình phải có thu nhập bình quân đầu người/tháng từ đủ 900.000 đồng trở xuống hoặc trên 900.000 đồng đến 1,3 triệu đồng và thiếu hụt từ 3 chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản trở lên thì mới được coi là hộ nghèo. Còn ở nông thôn, hộ có thu nhập bình quân đầu người/tháng từ đủ 700.000 đồng trở xuống hoặc trên 700.000 đồng đến 1 triệu đồng và thiếu hụt từ 3 chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản trở lên.
     Tăng tuổi nghỉ hưu của NLĐ
     Thực hiện lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu của NLĐ theo Bộ luật Lao động 2019, năm 2022, tuổi nghỉ hưu của lao động nam và nữ tiếp tục được điều chỉnh tăng. Cụ thể: Năm 2022, lao động nam được nghỉ hưu khi đủ 60 tuổi 6 tháng, tăng 3 tháng so với tuổi nghỉ hưu quy định của năm 2021, lao động nữ được nghỉ hưu khi đủ 55 tuổi 8 tháng, tăng 4 tháng so với năm 2021.
Trong trường hợp sức khỏe suy giảm hoặc làm công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, hoặc làm việc ở vùng đặc biệt khó khăn, NLĐ có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn từ 5-10 tuổi so với độ tuổi quy định nêu trên.
     Thay đổi mức phạt với nhiều vi phạm liên quan đến hóa đơn
    Từ ngày 1/1/2022- là thời điểm rất nhiều quy định mới mà người làm kế toán cần cập nhật, một trong số đó chính là các mức phạt liên quan đến hóa đơn theo Nghị định 102/2021/NĐ-CP sửa đổi các Nghị định xử phạtvi phạm hành chính lĩnh vực thuế, hóa đơn, hải quan, kinh doanh bảo hiểm, xổ số, quản lý và sử dụng tài sản công...
     Nghị định này quy định phạt từ 4-8 triệu đồng đối với trường hợp lập hóa đơn, nhưng không ghi đầy đủ các nội dung bắt buộc trên hóa đơn theo quy định, trong khi trước đây không có quy định xử phạt về hành vi này.
     Tương tự, với hành vi làm mất, cháy, hỏng hóa đơn đã lập nhưng chưa khai thuế, Nghị định 102 cũng quy định phạt từ 4-8 triệu đồng và các bên phải lập biên bản ghi nhận việc mất, cháy, hỏng hóa đơn. Trước đây, hành vi này cũng không có quy định xử phạt. Đáng chú ý, Nghị định mới tăng thời hiệu xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực hóa đơn lên 2 năm, thay vì 1 năm như cũ.
     Thay đổi cách tính thuế với người cho thuê nhà
     Có hiệu lực từ ngày 1/1/2022 là Thông tư 100/2021/TT-BTC sửa đổi Thông tư 40/2021/TT-BTC hướng dẫn thuế GTGT, thuế TNCN và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh với quy định mới về cách tính thuế đối với người cho thuê nhà. Theo Thông tư 40 được ban hành trước đó không lâu, cá nhân cho thuê nhà không phát sinh doanh thu đủ 12 tháng trong năm dương lịch, thì mức doanh thu từ 100 triệu đồng một năm trở xuống để xác định cá nhân cho thuê nhà không phải nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân là doanh thu tính thuế thu nhập cá nhân của một năm dương lịch (12 tháng). 
    Thông tư 100 điều chỉnh lại như sau: Nếu cá nhân chỉ có hoạt động cho thuê nhà, thời gian cho thuê không trọn năm, doanh thu từ 100 triệu đồng/năm trở xuống thì mới không thuộc diện phải nộp thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân.
     Cũng theo Thông tư 100, các sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki… sẽ không bắt buộc phải nộp thuê thay cho người bán; nghĩa vụ này chỉ phát sinh nếu giữa sàn thương mại điện tử và người bán sinh có hợp đồng ủy quyền. Trong khi Thông tư 40 trước đó quy định đây là nghĩa vụ bắt buộc đối với các sàn thương mại điện tử. 
     Ấn định mức lãi suất cho vay mua nhà ở năm 2022
     Những ngày cuối năm 2021, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng ra Quyết định 1956/QĐ-NHNN 2021 mức lãi suất của các ngân hàng thương mại áp dụng trong năm 2022 đối với dư nợ của các khoản cho vay hỗ trợ nhà ở. Mức lãi suất này được quy định là 4,8%/năm, bằng với mức lãi suất năm 2021 và giảm 0,2%/năm so với các năm 2019 và 2020.
Đối tượng được vay vốn là CBCCVC và người thu nhập thấp cần vay vốn để mua nhà ở xã hội hoặc mua ở nhà thương mại diện tích dưới 70m2, giá bán dưới 15 triệu đồng/m2; hoặc mua nhà ở thương mại tại các dự án phát triển nhà ở, dự án đầu tư xây dựng khu đô thị có tổng giá trị hợp đồng mua bán không quá 1,05 tỷ đồng…
     DN đưa NLĐ đi làm việc ở nước ngoài phải ký quỹ 2 tỷ đồng
     Theo Nghị định 112/2021/NĐ-CP ban hành ngày 10/12/2021 của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 1/1/2022, DN Việt Nam hoạt động dịch vụ đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (DN dịch vụ) phải thực hiện ký quỹ 2 tỷ đồng tại một ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thành lập và hoạt động hợp pháp tại Việt Nam.
Đối với DN dịch vụ giao nhiệm vụ cho chi nhánh thực hiện hoạt động dịch vụ đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng phải ký quỹ thêm 500 triệu đồng đối với mỗi chi nhánh được giao nhiệm vụ. Còn DN Việt Nam đưa NLĐ Việt Nam đi đào tạo, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề ở nước ngoài, phải thực hiện ký quỹ tại một ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thành lập và hoạt động hợp pháp tại Việt Nam.
     Mức tiền ký quỹ bằng 10% một lượt vé máy bay hạng phổ thông từ nơi làm việc về Việt Nam tính theo số lượng NLĐ đi làm việc ở nước ngoài trong hợp đồng nhận lao động thực tập. Về mức trần tiền ký quỹ của NLĐ, Nghị định quy định DN dịch vụ và NLĐ thỏa thuận về ngân hàng nhận ký quỹ, việc ký quỹ, trong đó tiền ký quỹ không vượt quá mức trần quy định và phải ghi rõ trong hợp đồng đưa NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài.
     Được đơn phương nghỉ việc nếu bị quấy rối tình dục ở nước ngoài
    Từ ngày 1/1/2022, Luật NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng chính thức có hiệu lực. Luật mới có nhiều quy định nhằm bảo vệ quyền lợi của NLĐ Việt Nam ở xứ người, điển hình là quy định cho phép NLĐ được đơn phương chấm dứt hợp đồng khi bị chủ SDLĐ ngược đãi, cưỡng bức lao động hoặc bị quấy rối tình dục trong thời gian làm việc ở nước ngoài.
Bên cạnh đó, Luật cũng quy định người đi XKLĐ không phải đóng BHXH hoặc thuế thu nhập cá nhân hai lần ở Việt Nam và ở nước đến làm việc, nếu hai nước đã ký hiệp định về BHXH hoặc hiệp định tránh đánh thuế hai lần. Đáng chú ý, Luật nghiêm cấm việc thu tiền môi giới đi XKLĐ của NLĐ.
     Quy định về kinh phí bảo hộ công dân Việt Nam ở nước ngoài
     Bộ Tài chính ban hành Thông tư 110/TT-BTC ngày 10/12/2021 quy định việc lập dự toán, quản lý, sử dụng và quyết toán kinh phí thực hiện nhiệm vụ bảo hộ công dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngoài, có hiệu lực thi hành từ ngày 26/1/2022.
Thông tư quy định các nội dung chi không hoàn lại gồm chi phí cho cán bộ của cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài đi công tác phục vụ nhiệm vụ bảo hộ công dân và pháp nhân Việt Nam ở nước ngoài; đi thăm lãnh sự để tìm hiểu tình hình đối với các trường hợp công dân bị bắt, bị tạm giam, tạm giữ, bị xét xử, tù đày. Mức chi các khoản tiền vé máy bay, tàu xe đi lại, tiền xăng dầu, tiền công tác phí theo chế độ quy định. Thông tư có hiệu lực thi hành từ ngày 26/1/2022.

                                           Theo Tạp chí Bảo hiểm xã hội